معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: دولت ۴۰ میلیون دلار برای مدیریت پسماند با هدف پیشگیری از تولید پسماند با اولویت استان‌های ساحلی کشور تخصیص داده است.
به گزارش اقتصاد روز، احمدرضا لاهیجان زاده در دومین همایش بین المللی اقیانوس شناسی غرب آسیا که به صورت وبینار برگزار شد، افزود: تخصیص این میزان اعتبار برای مدیریت پسماند با هدف اصلی پیشگیری از تولید پسماند و به دنبال آن استفاده مجدد، بازیافت، بازیابی و به عنوان آخرین گزینه، دفع ایمن با اولویت استان‌های ساحلی کشور در نظر گرفته شده است.
وی درباره اهمیت حفاظت از اکوسیستم‌های دریایی و تاثیر پسماندها بر این حوضه های آبی اظهار داشت: اکوسیستم های دریایی از طریق خدمات اکولوژیکی که ارائه می دهند، منافع بسیاری برای جامعه بشری فراهم می کنند، بنابراین قطعا آلودگی دریایی چالش برانگیز و اثرات آن بر منابع و اکوسیستم های دریایی مخرب و ویرانگر است، البته همه می دانیم که عامل انسانی نقش عمده ای در آلودگی های محیط زیست دریایی دارد.
وی با اشاره به موضوع زباله های دریایی گفت: چالشی که طبق گفته مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد یک آلاینده بدون مرز است، قطعا تمام زباله های پلاستیکی ناشی از فعالیت های انسانی است، بر اساس اطلاعات برنامه محیط زیست سازمان ملل، هر ساله ۳۰۰ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می شود که از این مقدار حدود هشت میلیون تن وارد اقیانوس ها می شود، در سال ۲۰۱۵ خسارت تخمین زده شده ناشی از زباله های دریایی به صنایع ماهیگیری و آبزی پروری، حمل و نقل دریایی، کشتی سازی و گردشگری دریایی در کشورهای عضو همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه، ۱۱.۲ میلیارد دلار بوده است.
لاهیجان زاده افزود: در سال های اخیر این پلاستیک ها در اقیانوس آرام، اقیانوس اطلس و اقیانوس هند به صورت پنج جزیره بزرگ زباله ای تجمع پیدا کرده اند، ۸۰ درصد زباله های موجود در اقیانوس از خشکی وارد می شوند، ۱۵ درصد آنها در سطح دریا شناور هستند، ۱۵ درصد پسماندها در زیر آب دریا با جریان های دریایی حرکت می کنند و ۷۰ درصد نیز در دریا مدفون می شوند، بنابراین ما فقط می توانیم کمی از این زباله ها را ببینیم و این واقعا فاجعه است، اقدامات زیادی در سراسر جهان علیه زباله های دریایی در حال اجراست، اما با توجه به سرمایه گذاری های حدود ۱۸۰ میلیارد دلار در صنعت تولید پلاستیک در دهه گذشته و افزایش مصرف محصولات پلاستیکی یکبار مصرف به دلیل همه گیری بیماری کرونا، باید حتی سخت تر و دقیق تر کار کنیم و منطقه ما از این امر مستثنی نیست.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: آلودگی صنعتی بدون شک قدمتی به اندازه تمدن بشری دارد، اما اطلاعات موجود در این رابطه مربوط به سال های اخیر است، ایران با قرار داشتن در مرکز ذخیره انرژی اصلی جهان و منطقه ژئوپلیتیکی خاورمیانه و خلیج فارس و داشتن منابع عظیم نفت و گاز و صنایع وابسته، منطقه فعالیت بسیاری از مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی است. فاضلاب های خانگی، فاضلاب های صنعتی، نشت فرآورده های نفتی و استخراج نفت از دریا باعث آلودگی جدی آبهای ساحلی ایران شده است.
وی افزود: برخی اوقات ما با نشت نفت از چاه ها و سکوهای نفتی و یا تانکرهای نفتی در حال عبور در آبهای سرزمینی خود مواجه هستیم، در همین رابطه استفاده از تکنولوژی سنجش از راه دور جهت تشخیص لکه نفتی و همچنین ایجاد مراکز مقابله با آلودگی نفتی در بنادر ایران از جمله اقداماتی است که جهت مقابله با این نوع آلودگی های دریایی انجام داده ایم، علاوه بر اقدامات انجام شده برای کاهش و کنترل ورود این آلاینده ها به دریا، ما استانداردهای مختلفی را برای کنترل کیفیت آب دریا تدوین کرده ایم.
لاهیجان زاده گفت: استاندارد محیط زیستی تسهیلات دریافت فضولات نفتی وفق قانون حفاظت از دریاها و رودخانه های قابل کشتیرانی کشور در مقابل آلودگی نفتی مصوب ۱۳۸۹، استاندارد آب های محیطی دریای خزر وفق ماده ۵ آئین نامه جلوگیری از آلودگی آب، استاندارد محیطی آبهای خلیج فارس و دریای عمان وفق ماده ۵ آئین نامه جلوگیری از آلودگی آب و دستورالعمل برآورد خسارات محیط زیستی ناشی از آلودگی نفتی برخی از اقدامات صورت گرفته در این زمینه است.
وی به خدمات اکوسیستمی دریاها و اقیانوس ها اشاره کرد و افزود: یکی از خدمات اکوسیستمی اقیانوس ها و دریاها، تأمین غذای انسان است، اقیانوس ها نقش مهمی در تهیه جهانی غذا دارند، بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط فائو در سال ۲۰۱۸، شیلات و آبزی پروری تقریباً ۵۰ درصد از پروتئین حیوانی را در برخی مناطق تأمین می کنند، فعالیت های پایدار شیلاتی و آبزی پروری، باعث بهبود امنیت غذایی و تغذیه ای، افزایش درآمد و بهبود معیشت، رشد اقتصادی و حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی ما می شود.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: از بین روش های مختلف صیادی، صید ترال کف و انواع دیگر تجهیزات ماهیگیری غیرانتخابی از طریق صید ماهیان نابالغ، صدمه زدن به کف دریا و صید بی رویه موجب آسیب سایر آبزیان و محیط زیست دریایی می شوند، صید ترال به دلیل عدم انتخاب پذیری تور ترال و در نتیجه صید مقدار زیاد و انواع گونه های غیر هدف، از جمله گونه های در معرض خطر مانند لاک پشت های دریایی و همچنین اثرات مخرب بر محیط زیست دریایی بسیار مورد بحث قرار گرفته است، صید ترال می تواند باعث تغییر بافت رسوب (اندازه دانه)، ماهیت فرم بستر و فرایندهای تبادل شیمیایی شود، این نوع صید همچنین می تواند تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر جمعیت و جوامع بی مهرگان کفزی دریا داشته باشد. در ایران، این نوع ماهیگیری را کاملاً محدود و تقریباً ممنوع کرده ایم.
وی با تاکید بر لزوم سرمایه گذاری بیشتر در رابطه با تحقیقات و پایش به منظور تهیه اطلاعات جامعی از ویژگی های محیط های دریایی و ساحلی گفت: به عنوان مثال می توان به برنامه های تحقیقاتی در سیستم ها و فرآیندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی اشاره کرد، این مجموعه داده ها مبنای مورد نیاز برای ارزیابی و همچنین حکمرانی دریایی را فراهم می کنند، حفظ تنوع زیستی در آبهای ما نیازمند ضوابط و مقررات موثری است که بر پایه برنامه های منسجم تحقیقاتی علمی تنظیم شده باشند، غنای تنوع زیستی دریایی ما می تواند از طریق تنوع زیستگاهی، تعداد گونه ها و تنوع ژنتیکی آنها مورد اندازه گیری قرار گیرد.
لاهیجان زاده افزود: در این رابطه، ما نیاز به اجرای یک برنامه اولویت بندی شده برای نقشه برداری و مطالعه گونه های دریایی و زیستگاه ها داریم، سازمان حفاظت محیط زیست قراردادی با پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و همچنین سازمان شیلات ایران جهت پایش مستمر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک محیط زیست دریایی در خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر دارد، با این وجود، تصمیم گیری با ما است، می توانیم نسبت به پیام هایی که طبیعت به ما مخابره کرده بی تفاوت باشیم و فشار خود را بر دریاها و اقیانوس ها ادامه دهیم و به همراه این دریا سرنوشتی تلخ را تجربه کنیم و یا همراه با حفظ محیط زیست دریایی و ساحلی از منافع گوناگون آن بهره مند شده و فعالیت های اقتصادی در راستای رسیدن به توسعه پایدار را تقویت کنیم.
منبع: ایرنا
