سه روز پیرتر از نوروز هستم

گراميداشت استادفرزانه دكتر ” عبدالحسين زرين كوب “اديب ، تاريخ نگار ، نويسنده ، محقق ، مترجم ، منتقد ادبي ، استاد برجسته ايران معاصر است .
تاريخ ٢٧ ماه اسفند سال ١٣٠١ در بروجرد چشم به جهان گشود . تاريخ وفات ٢٤ شهريور ماه سال ١٣٧٨ شمسي از دنيا رفت .
– قطعه هنرمندان بهشت زهرا -همسر خانم دكتر قمر اريان
به گزارش اختصاصی اقتصاد روز، آقاي عبدالعظيم زرين كوب ، استاد دانشگاه در حوزه ادبيات فارسي ، تنها بازمانده نسل اول خاندان زرين كوب است . او وصي اثار و مقالات ، چاپ ونشر ، حفظ ونگهداري اثار بجامانده از استاد است . به نقل از عظيم زرين كوب:
استاد و ساير برادرها و خواهرها در دامان پر مهر مادري كه با ادبيات شعرگونه فارسي اشنايي داشت و در پرتو پدري دانا و با فرهنگ ، متدين به ثمر رسيدند .
نسل بعد ، برادرزاده ها و خواهر زاده ها استاد زرين كوب را سرلوحه زندگي و سرمشق قراردادند . به بار نشسته است اين درخت شكوفاي ادبيات فارسي كه چندتن از افراد محقق و پژوهشگر علوم هستند و همگي خود را مديون راه و روش استاد ميدانند .
زندگي نامه استاد زرين كوب :
تحصيلات ابتدايي در زادگاهش به پايان رساند . تحصيلات متوسطه را به تشريق پدر كه فردي متدين بود ، اوقات فراغت را صرف فراگيري علوم ديني و حوزه نمود . ضمن تحصيل فقه و ادبيات عرب و شعرعربي هم علاقمند شد . تا پايان سال پنجم متوسطه در رشته علمي تحصيل كرد . در اين ميان مطالعه تاريخ ، فلسفه ، اديان ، ادبيات فارسي ، زبان خارجه … افزوده شد . استاد زرين كوب براي ادامه تحصيلات سال ششم متوسطه به تهران امد. رشته ادبي را در سال ١٣١٩ برگزيد .مقام دوم را دراين رشته كسب نمود . بازگشايي دانشگاه در سال ١٣٢٠ در امتحانات ورودي دانشكده حقوق شركت نمود ، كسب رتبه اول در اين رشته ثمره تلاش و علاقه او به تحصيل علم و فرهنگ است . اما به اصرار پدر به زادگاهش نزد خانواده بازگشت و در انجا به تدريس و تعلم پرداخت.
استاد علي اكبر دهخدا كه لغت نامه فاخر ادب فارسي گنجينه ماندگار حيات او ميباشد ، رياست دانشكده حقوق دانشگاه تهران را بر عهده داشت ، از اينكه چنين دانشجوي فاضلي را از دست داده است اظهار تاسف كرده بود .
استاد زرين كوب در زادگاهش ، در خرم اباد و بعد در بروجرد به كار معلمي پرداخت . كاري كه به تدريج علاقه جدي به ان پيدا كرد .
در دوران معلمي تاريخ ، جغرافيا ، ادبيات فارسي ، ادبيات عرب ، فلسفه ، زبان خارجي ، و حتي رياضي و فيزيك ،علم الهيات را تدريس كرده است .
پشتكار در مطالعه و اموزش ان و خلاقيت و پژوهش در تعليم از كارهاي بنيادي اين استاد فرزانه است .
[3/16, 13:49] دکترعطا: سفرهاي بيشمار استاد در راه مطالعه و پژوهش ، اثار مكتوب و كتابهاي فاخر استاد ، مقاله هاي بيشمار استاد در حوزه تاريخ ، ادبيات ، تصوف ، فلسفه همه نشان از روح والاي اين استاد فرزانه است . وفاداري و ميهن پرستي استاد در تمام مراحل زندگي كه ايران را خانه پدري خود ميداند و تمام تلاش حيات خود را براي اين مرز و بوم ادا ميكند ، قابل تقدير و ستايش است .
[3/16, 13:49] دکترعطا: عشق و علاقه استاد به دانشگاه او را مجددا به تهران روانه كرد . در سال ١٣٢٤ در امتحان ورودي دانشكده علوم معقول و منقول دانشكده ادبيات دانشگاه تهران رتبه اول را كسب كرد . او دانشجوي رشته ادبيات فارسي دانشگاه تهران شد . در سال ١٣٢٧ با رتبه اول دانشگاه فارغ التحصيل شد . رساله دكتري خود را با عنوان :
” نقد الشعر تاريخ و اصول ان ”
زير نظر استاد دكتر بديع الزمان فروزانفر با موفقيت دفاع كرد .
پس از اخذ درجه دكتري از سوي استاد فروزانفر به دانشكده ادبيات دانشگاه تهران دعوت به كار شد .
در سال ١٣٣٥ رتبه دانشياري كارنامه خود را در دانشگاه تهران
احراز نمود .
استاد زرين كوب به تدريس تاريخ ادبيات ايران ، تاريخ اسلام ، تاريخ اديان ، تاريخ كلام و مجادلات فرق ، تاريخ مصوف اسلام ، تاريخ علوم پرداخت .
در سال ١٣٣٠ در كنار فظلاي عصر همچون عباس اقبال اشتياني ، سعيد نفيسي ، دكتر معين ، پرويز فاضل خانلري ، غلامحسين صديقي و عباس زرياب … براي مشاركت در طرح ترجمه مقالات دايرة المعارف اسلامي به هلند دعوت شد .
نزد حاج شبخ ابوالحسن شعراني با مباحث فقه و فلسفه اشنايي بيشتر پيدا كرد .
در همان روزگار با فلسفه هاي عناصر غربي نيز اشنا شد .
در باب تصوف علاقمند گرديد . اثار بجا مانده او در عرفان مولوي و تصوف يكي از منابع مرجع شناسي در علم تصوف و عرفان است .
اشنايي او با زبان عربي ، انگليسي و فرانسوي و علاقه وافر او به مطالعه ، اثار ترجمه كتابهايي از اين زبان ها به زبان فارسي است . در سالهاي جنگ جهاني دوم و بعد از ان علاقه او به زبان روش هايي نوين در باب اموزش زبان ايجاد كرد . وجود مستشاران ايتاليايي و الماني در زمان جنك جهاني در ايران و برقراري ارتباطات فرهنگي در تبادل كتابهاي خارجي و ترجمه اين كتاب ها توسط استاد از اثار ماندگار بشمار مي ايند .
[3/16, 13:49] دکترعطا: استاد عبدالحسين زرين كوب اثار مكتوب ادبي و تاريخي ارزنده اي از خود به يادگار گذاشته اند . نويسنده و مترجم برجسته ايران است . به دليل بيان ادبي و حماسي تاريخ ، مرجع عمده در مطالعات تصوف و مولوي شناسي شناخته شده است . اثار پر فروش استاد در ميان ايرانيان ، بعد از چندين بار تجديد چاپ نشان از اهميت و زنده بودن اثار دارد .
عظيم زرين كوب در مصاحبه اي عنوان نمود كه مقاله هاي بسباري از اين پژوهشگر تاريخ چاپ نشده است . بعد از وفات استاد در سن ٧٧ سالگي ، بيش از ٦٥٠٠ جلد كتاب كتابخانه شخصي استاد به همراه اين مقالات چاپ نشده به مركز دايرة المعارف اسلامي سپرده شده است . استاد چهار دهه فعاليت در دانشگاه تهران و بعد از انقلاب با اين مركز همكاري داشته است . اين مركز در مورد انتشار مقالات تصميم ميگيرد .
عظيم زرين كوب برادر استاد همچنين از سرنوشت نامعلوم بعضي از اثار استاد كه يا گم شده اند و يا توسط افراد ناشناس به سرقت رفته اند اطلاع داد. از جمله اين اثار ادبيات فرانسه در دوران كلاسيك ترجمه ان از مجموعه چون دانم در سال ١٣٢٩ به پايان رسيده است و نسخه خطي ترجمه استاد دست ناشر گم شده است .
عنوان شده است استاد براي درمان جراحي قلب به امريكا سفر كرده بودند و دفتر كار او در دانشگاه تهران توسط چند نفر ناشناس مورد سرقت قرار ميگيرد و تعدادي از اثار با وجود پيگيري هاي چهل سال عظيم زرين كوب مفقود گرديده است .
انسان الهي ، درباره زندگي و شخصيت علي بن ابي طالب عليه السلام است ، پايان تحرير ١٣٥٧
اسلام در نقش و فرهنگ و سياست درباره زندگي سيدجمال الدين اسدآبادي ، پايان تحرير ١٣٥٦
از جمله اثار مفقودشده هستند .
عنايت مجيدي ويراستاري است كه جا دارد از او تقدير شود . در كتاب شناسي زرين كوب نسخه خطي منحصر به فرد
” دنباله جستجو ” زير نظر دكتر احسان نراقي به استاد باز ميگرداند .
عبدالحسين زرين كوب استاد فرزانه تاريخ و ادبيات اثاري ارزنده از خود به يادگار گذاشت .
” پله پله تا ملاقات خدا ”
” دو قرن سكوت ” “سرني ”
” در كوچه رندان ” بحر در كوزه ”
” با كاروان حله ” ” شعر بي نقاب”
” از ني نامه ” برگزيده مثنوي
” شعر بي دروغ – شعر بي نقاب ”
” شعله طور ” زندگي حلاج
” نقد الهي ” ” نقش بر آب ”
” فرار از مدرسه ”
سيري در شعر فارسي – فتح عرب در ايران به زبان انگليسي در تاريخ ايران كمريج – پيرگنجه در جستجوي ناكجا اباد – روزگاران ايران – در قلمرو وجدان – بنياد شعر فارسي – ادبيات فرانسه در قرون وسطي – ادبيات فرانسه در
دوره رنسانس – شرح قصيده ترسائيد خاقاني – فن شعر ارسطو
فرمان روايي ايرانيان بر يمن
مصاحبه با تاريخ … و بسباري از اثار در دسترس علاقمندان و پژوهشگران حوزه تاريخ و ادبيات ميباشد .
نام استاد عبدالحسين زرين كوب
گرامي ، روحش قرين رحمت الهي
انديشه شكوفا و قلم توانمند او سبز بماند بر اين روزگار
کزارش:منظر پورثاني / كارشناس ارشد علوم ارتباطلات اجتماعي / دكترا مديريت گردشگري