شعار سال و راهکارهای تحقق آن

سال 1401 در حالی به پایان رسید که به رغم دستاوردهای قابل توجه در حوزه های مختلف همچنان با چالشی به نام کاستی های اقتصادی همراه بود هر چند که دولت توانست تا حدودی تورم را کاهش دهد اما همچنان موانع اقتصادی قابل توجهی پیش روی کشور قرار دارد که همگرایی و همبستگی مردم و دولت برای رفع انها را الزام آور می سازد. در این میان رهبر انقلاب که در طول بیش از یک دهه اخیر تمام شعارهای سال را با محوریت اقتصادی انتخاب نموده اند امسال نیز بر همین اصل تاکید داشته اند. ایشان در پیام نورزی سال 1402 را سال مهار تورم و رشد تولید نام نهادن. با توجه به اهمیت موضوع در گفت و گو با دکتر بابک صمدی افشار پژوهشگر سياسي واقتصادي ومولف كتاب اقتصاد مقاومتي به ابعاد شعار سال پرداخته ایم که در ادامه آورده می شود:

دیدگاه شما نسبت به شعار سال چیست؟

نامگذاری سال جدید به نام کاهش تورم و رشد تولید و در نظر گرفتن این موضوعات در سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه نشان دهنده توجه خاص و ویژه رهبر معظم انقلاب به بحث رشد اقتصادی و رشد تولید در کشور است. ايشان مهمترین مسئله کشور در سال گذشته را موضوع اقتصاد و معیشت مردم دانستند و با تاکید بر اینکه امسال نیز اقتصاد، مسئله اصلی کشور است، شعار سال ۱۴۰۲ را «مهار تورم و رشد تولید» اعلام کردند. که دو راهبرد نجات‌بخش برای اقتصاد ایران در شرایط فعلی است.

به نظر شما ریشه مشکلات کنونی کشور چیست؟
کشور از عدم رشد و توسعۀ کافی در اقتصاد رنج می‌برد و نرخ رشد منفی و پایین طی یک دهۀ گذشتۀ اقتصاد ایران را با مشکلاتی روبه‌رو کرده است. تحقق این مهم منجر به مهار تورم، رفع مشکل بیکاری، افزایش صادرات و بهبود سایر شاخص‌های اقتصادی می‌شود. اگر بتوان سرمایه‌ها را در مسیر تولید و آن هم تولیدی که در آن رانت و حمایت‌های غلط نباشد، هدایت کرد،‌ تولید به صورت خودکار تورم را کنترل ‌خواهد كرد باید عوامل روانی تورم‌زا و انتظارات تورمی در بازار را نیز از بین برد کسری بودجه دولت یکی دیگر از عوامل تورم است. کاهش حداکثری کسری بودجه می‌تواند در مهار تورم مؤثر باشد.

به رغم آنکه رهبر انقلاب سالهاست که اقتصاد را محور شعار سال قرار داده اند چرا دولتها در تحقق این مهم که مطالبه مردم نیز می باشد چندان موفقیتی نداشته اند؟

هر سال ‌مقام معظم رهبری به مفاهیمی‌ برای نام‌گذاری سال اشاره می‌کنند و ‌نام‌گذاری دقیق، درست و صحیح برای سال‌ جدید دارند،‌ اما اینکه چرا ما به نتیجه مطلوب درباره این شعارها دست نیافته‌ایم، نیازمند کار تحقیقاتی است که باید دلایل آن را پیدا کنیم و باید برای رفع آن تلاش کنیم. مهار تورم پروسه بسیار بزرگی است و با تحقق این پروسه بزرگ، می‌توان اطمینان را به مردم برگرداند؛ مهار تورم یکی از اهداف بزرگ و عالیه‌ای است که برای کنترل آن همه باید با هم همبستگی داشته باشند
ایشان سال‌های سال بر افزایش تولید داخلی تاکید کرده‌اند، اما تولید برای رشد نياز به تحقق مسائلي دارد يكي از عوامل موثر در جهت راه اندازي بستر برای افزایش تولید اصلاح قانون‌های بروکراتیک مي باشد که سال‌های سال به تولید کشور ضربه زده است، یکی از مهمترین اقدامات تسهیل مجوز برای تولیداست که دولت در سال گذشته در این جهت گام‌های خوبی را برداشته است . مرکز مبادله ارز و طلا به عنوان مهمترین بازار ارز کشور باید رابطه قوی با تولیدکنندگان خرد و کلان داشته و بتواند با مشورت به آنان باعث شکوفایی تولید و برداشتن موانع صادرات و واردات شود.

نقش فعالان عرصه اقتصادی و نخبگان در تحقق این امر را چگونه ارزیابی می کنید؟

قبل از هر دستورالعمل یا قانون جدیدی امکان سنجی آن با حضور نمایندگان بخش‌های دولتی، خصوصی و خصولتی و به ویژه تولیدکنندگان و صادرکنندگان خرد صورت بگیرد تا قوانین با کمترین میزان اشکال اجرایی شود.تعامل بين مركز ارزيابي ارز وطلا وبانك مركزي وتوليدكنندگان وصادركنندگان نياز مي باشد كه ۸ بتواند نرخ ارز را در یک سال ويك دوره پیش بینی نمايد همانطور كه ميدانيم توليدبراي شكوفايي نياز به تامين مالي دارد وبايد توجه داشت كه نمی‌توان با تسهیلات تکلیفی از تولید به صورت کامل حمایت کرد، زیرا تسهیلات تکلیفی در برخی از موارد می‌تواند رانت‌های سنگینی را در پوشش حمایت از شرکت‌های تولید و دانش بنیان ایجاد کرده و عملاً منجر به افزایش تولید نشود.

جایگاه بازار سرمایه در محقق ساختن شعارهای اقتصادی سال را چگونه ارزیابی می کنید و چگونه می توان در این چارچوب برنامه ریزی کرد؟

بازار سرمايه یکی از بهترین و امن ترین روش‌های تأمین مالی برای شرکت‌های تولیدی است و می‌توان با راهکارهای مختلف اعم از انتشار اوراق، افزایش سرمایه شرکت‌ها از تولید حمایت کرد، متأسفانه تأمین مالی از بازار سرمایه برای شرکت‌های تولیدی تنها مختص دولت و انتشار اوراق دولتی بوده و این تأمین مالی به شرکت‌های خصوصی و حتی خصولتی نیز نمي رسد. مالیات بر فعالیت‌های غیر مولد و بازارهای سفته بازانه نيز راهكار ديگريست كه دولت بايد با ورود سختگیرانه مالیاتی به بازارهای ارز، سکه و طلا، مسکن و خودرو، پول هوشمند را به بازار سرمایه برده و انگیزه‌های سفته بازانه را تنها در بورس پیگیری کند. سفته بازی یا نوسان گیری در ذات بورس بوده و هیچ مشکلی را نیز برای اقتصاد کلان کشور ایجاد نمی‌کند اما سفته بازی و نوسان گیری در هر بازاری به غیر از بورس باعث افزایش حباب، کاهش قدرت خرید مردم، ناترازی اقتصاد و حبس شدن منابع تولید در بازارهای غیر مولد خواهد شد و دولت باید سیاست‌های مالیاتی خود را در تمام بازارهای موازی اجرایی کند .

چرا دولتها به رغم اقدامات متعدد در مهار تورم موفق نبوده اند؟
دولت‌های مختلف برای کنترل تورم تنها راهکار کوتاه مدت یعنی افزایش نرخ بهره را در سال‌های متمادی اجرایی کرده‌اند، دولت‌ها معمولا در نيمه اول حضور خود با افزایش نرخ بهره پول‌ها را در سیستم بانکی بلوکه کرده و این عمل باعث افزایش رکود در بازارهای مختلف به ویژه رکود در تولید می‌شود، اما اين دولت کار خاصي و ويژه اي نسبت به دولت‌های قبل داشته وامکان افزایش نرخ بهره را در کوتاه مدت انجام نداده زیرا نمی‌خواهد با افزایش نرخ بهره باعث افزایش رکود در بازار شود و تولید را تحت تاثير اين موضوع قرار می‌دهد.

راهکار شما برای اصلاح این وضعیت چیست؟

برای كاهش تورم نیاز به اصلاحات گسترده در اقتصاد ميباشد كه بصورت وفوري بايد اجرايي گردد:-مولد سازي در اقتصاد -سرمایه گذاری خارجی و ورود ارز به کشور-جدا كردن بودجه ريالي از بودجه ارزي
این تغييرات باعث کاهش زیاندهی شرکت‌های دولتی، کاهش کسری بودجه دولت، کاهش خلق پول و در یک کلام کاهش انتظارات تورمی شده و باعث کاهش نرخ تورم و تثبیت نرخ ارز خواهد شد. ؛ رشد تولید و مهار تورم زمانی اجرایی خواهد شد که تغييرات مورد نياز به اعمال در اقتصاد هم زمان با سرمایه گذاری خارجی و ورود ارز به کشور انجام شود وبسيار كار سخت وپيچيده اي است نیاز به متخصصان ماهر اقتصادی دارد و برای اجرایی کردن آن باید تمام دستگاه‌های دولتی و حتی بخش خصوصی نیز پای کار بیایند به اميد تحقق اين موضوع.
ممنون از اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید
من هم ممنونم از شما