حضرت آیت‌الله نوری همدانی به نخستین گردهمایی ستاد صبر استان قم در تبیین جایگاه فقهی، اخلاقی و اجتماعی «صلح، بخشایش و رضایت»
متن پیام به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین و الصلاة و السلام على سیدنا محمد و آله الطاهرین لا سیما بقیة الله فی الأرضین و لعنة الله على أعدائهم أجمعین إلى یوم الدین
اسلام، دین رحمت و رأفت، اخلاق و عدالت است؛ دینی که عدالت را با احسان و قضاوت را با صلح و گذشت درآمیخته است؛ فرهنگ صلح، گذشت و میانجی‌گریِ دلسوزان برای رفع اختلافات و کینه‌ها و تحکیم روابط اجتماعی از والاترین آموزه‌های قرآن کریم و اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام و از نشانه‌های ایمان و تقواست.
از وصایای جاودانه‌ی مولایمان امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام به فرزندان بزرگوارش امام حسن و امام حسین علیهماالسلام در هنگامی که ابن‌ملجم لعنة‌الله‌علیه آن حضرت را مجروح ساخت، چنین است:
«أُوصِيكُمَا وَ جَمِيعَ وَلَدِي وَ أَهْلِي وَ مَنْ بَلَغَهُ كِتَابِي بِتَقْوَى اللَّهِ وَ نَظْمِ أَمْرِكُمْ …….. وَ صَلَاحِ ذَاتِ بَيْنِكُمْ، فَإِنِّي سَمِعْتُ جَدَّكُمَا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَقُولُ: صَلَاحُ ذَاتِ الْبَيْنِ أَفْضَلُ مِنْ عَامَّةِ الصَّلَاةِ وَالصِّيَامِ.»
حضرت در این وصیت، اصلاح میان مردم را برتر از همه نمازها و روزه‌ها دانسته‌اند؛ زیرا نزدیک کردن دل‌ها، زدودن کینه‌ها و آشتی دادن میان مؤمنان، زمینه‌ساز انسجام، همدلی و محبت اجتماعی است؛ ایجاد صلح میان دو دل شکسته یا دو گروه و قبیله‌ای که دچار سوء‌تفاهم و دشمنی شده‌اند، ثوابی فراتر از عبادات مستحب دارد.
امروز نیز جامعه‌ی اسلامی ما بیش از هر زمان دیگر به «صلاح ذات‌البین» نیازمند است؛ چرا که شیاطین و دشمنان، راه نفوذ خود را از شکاف‌ها و بدبینی‌های درونی می‌جویند؛ اصلاح ذات‌البین یعنی بستن راه نفوذ دشمن از طریق وحدت قلوب و اعتماد متقابل است.
جامعه‌ای که روح عفو و گذشت در آن زنده باشد، از بسیاری از نزاع‌ها و خصومت‌ها در امان می‌ماند و بنیان خانواده و اعتماد اجتماعی در آن استحکام می‌یابد.
از دیدگاه فقه اهل‌بیت علیهم‌السلام، دعوت قاضی به صلح پیش از صدور حکم، مستحب مؤکد و نشانه عدالت و رحمت است؛ چنان‌که فقیه عظیم‌الشأن شیعه، صاحب جواهر الکلام، شیخ محمدحسن نجفی رحمة الله می‌فرماید:
«يُستحبّ ترغيبهما في الصلح الذي هو خير، ولا ينافي ذلك فورية القضاء عرفاً» (جواهر الکلام، ج۴۰، ص۱۴۵).
بر این اساس، تلاش برای رفع کینه‌ها و اصلاح اختلافات از راه‌های غیرقضایی، مقدّم بر طرح دعوی و فصل خصومت در محاکم است.
از همین رو، تلاش ارزشمند شما در ستاد صبر (صلح، بخشایش و رضایت) در مسیر میانجی‌گری، گذشت و جستجوی راه‌حل‌های اخلاقی و اجتماعی، از والاترین مصادیق عمل صالح است؛ صلح و عفو در هنگام قدرت، نه نشانه ضعف، بلکه نماد قدرت روحی، ایمان و پیوند میان فقه، اخلاق و عدالت اجتماعی است.
وظیفه‌ی شما در ستاد صبر تنها کاهش آمار دعاوی نیست، بلکه احیای روح ایمان، بازسازی اعتماد اجتماعی، تحکیم بنیان خانواده، تقویت برادری، همدلی و پیوند اخلاقی جامعه است.
خداوند متعال وعده فرموده است: «فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ» (الشوری/۴۰)
و نیز فرموده است: «وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ» (آل‌عمران/۱۳۴).
اینجانب، ضمن تقدیر و تشکر از تلاش‌های صادقانه مسئولین و فعالان ستاد صبر (صلح ؛ بخشایش، رضایت) بر نکات زیر تأکید می‌نمایم:
۱. صلح و بخشایش باید بر پایه ایمان؛ تقوا، عدالت، احسان، آینده‌نگری و رضایت قلبی انجام گیرد؛ سازشی که از روی فشار یا اضطرار باشد، پایدار نخواهد ماند.
۲. حضور علما، نخبگان فرهنگی، ریش‌سفیدان، بزرگان قبایل و عشایر و معتمدان محلی در میانجی‌گری و حل اختلافات، عملی خداپسندانه و دارای اجر معنوی عظیم است.
۳. همه‌ی سازمان‌ها، نهادهای دولتی و مردمی و شخصیت‌های حقیقی و حقوقی باید ستاد صبر را در رسالت الهی و اجتماعی خود یاری دهند.
۴. عفو و گذشت، جلوه‌ای از قدرت اخلاقی و معامله‌ای اخروی است و هرگز به عنوان نشانه ضعف نباید تلقی شود؛ قاطعانه و با توکل بر خدا و توسل به اهل‌بیت علیهم‌السلام برای صلح، عفو و گذشت تصمیم بگیرید و هرگز تحت تاثیر وسوسه‌های شیطانی و کسانی که مانع صلح و آشتی می‌شوند قرار نگیرید؛ برکات صلح و عفو را بیشتر از انتقام در زندگی لمس خواهید کرد.
۵. فعالان ستاد صبر باید به عنوان نهاد تحقق صلح و تحکیم اخلاق پایدار اجتماعی، پیوند قانون با اخلاق و قضا با رحمت را روزبه‌روز تقویت کنند.
در پایان، از خداوند متعال مسئلت دارم که توجهات خاصه‌ی حضرت بقیة‌الله الأعظم صاحب‌الامر والزمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه را شامل حال رهبری معظم انقلاب، ملت شریف ایران و تلاشگران مخلص این عرصه فرماید.
