نقشه ملي پهنه‌بندي زمين لغزش كشور تهیه شد
به همت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور
مدير گروه آبزمين‌شناسي این سازمان با بیان این‌که ایران يكي از كشورهاي درگير معضل ناپايداري‌هاي دامنه است، گفت: اين ناپايداري‌ها مي‌تواند با بارندگي‌هاي ناگهاني، دستكاري‌هاي انساني و زلزله‌هاي نسبتا بزرگ تحريك شود. به گزارش اقتصاد روز به نقل از روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، دکتر ایمان انتظام سلطانی، با اشاره به این‌که زمين‌لغزش‌ها نه تنها مي‌توانند به‌طور مستقيم خسارت‌هاي جاني و مالي ايجاد كنند بلكه خسارات مالي غير مستقيم زيادي نيز دارند، خاطرنشان کرد: برای مثال با اين‌كه زمين‌لرزش كجور در سال 1383 تلفاتي نداشت اما سنگ‌افت‌هاي حاصل از آن موجب تلفات جاني شد و بسته شدن جاده چالوس به مدت يكماه پس از آن هزينه‌هاي مالي بسيار زيادي را متوجه منطقه و كشور کرد.به گفته وی، مطالعه درباره زمين‌لغزش‌ها از سال‌هاي اوليه تاسيس سازمان چه به‌صورت تخصصي در مديريت زمين‌شناسي مهندسي و ژئوتكنيك آن زمان و چه به‌صورت استفاده از اطلاعات زمين‌لغزش‌ها برای تهیه نقشه‌هاي زمين‌شناسي با مقياس‌هاي مختلف در مديريت منطقه‌اي سازمان انجام مي‌شده است.این کارشناس زمین‌شناسی، با بیان این‌که در مديريت مخاطرات و زمين‌شناسي مهندسي نيز نقشه‌هاي پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش در مقياس‌هاي مختلف تهیه شده، تصریح کرد: در این بخش مي‌توان از نقشه‌هاي پهنه‌بندي یک‌دویست‌وپنجاه هزارم گلستان، نقشه‌هاي پهنه‌بندي یک‌پنجاه هزارم شهميرزاد و حسن‌آباد كالپوش و نقشه‌هاي یک‌بیست‌وپنج هزارم خور و فشند یاد کرد.وی از نقشه‌هاي پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش به عنوان اطلاعاتی یاد کرد كه مناطق پرخطر و كم‌خطر مستعد زمين‌لغزش را از هم تفكيك كرده و آنها را به‌صورت نقشه ارائه مي‌کند و در ادامه افزود: اين نقشه‌هاي پهنه‌بندي مي‌توانند كوچك مقياس و در سطح ملي و استاني باشند؛ يا بزرگ مقياس و در حد نقشه‌هاي يك بيست‌و پنج‌هزارم و يك ده‌هزارم باشند.
انتظام سلطانی، با بیان این‌که هرچه نقشه بزرگ مقياس‌تر باشد دقت كار نيز بالاتر مي‌رود، خاطرنشان کرد: نقشه يك ميليونيم پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش‌هاي كشور بخشي از پروژه تهيه نقشه‌هاي مخاطرات كشور يا اطلس ملي نقشه‌هاي مخاطرات كشور بود كه در ابتدا نقشه‌هاي سيل، زمين‌لغزش و فرونشست كشور را شامل مي‌شد که بر همین اساس نقشه سيل و زمين‌لغزش تهيه شده و نقشه مخاطرات فرونشست هم مراحل پایانی خود را طي مي‌كند.به گفته (مدير گروه آبزمين شناسي)، براي تهيه نقشه پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش در شروع كار بانك اطلاعاتي از حدود 5000 لغزش مربوط به بانك داده‌هاي زمين‌لغزش‌هاي كشور (آبخيزداري) و لغزش‌هاي ثبت شده در نقشه‌هاي زمين‌شناسي كشور تهيه شد و داده‌هاي آن به‌صورت يك نقشه پراكنش زمين‌لغزش‌هاي كشور ارائه شد.وی ادامه داد: سپس لايه‌هاي مربوط به عوامل تاثيرگذار بر وقوع لغزش شامل لايه شيب، اقليم، شتاب لرزه‌اي ، فاصله از گسل، كاربري زمين، بارش سالانه، استعداد لغزشي سازندهاي زمين‌شناسي و طبقه‌بندي ارتفاعي يك به يك تهيه شد.این کارشناس زمین‌شناسی، با بیان این‌که كلاسه‌بندي هر يك از لايه‌ها در مرحله بعد انجام شد، تصریح کرد: در مرحله بعدي وزن‌دهي به لايه‌هاي فاكتورهاي تاثيرگذار و زيرفاكتورها با تركيبي از دو روش مرسوم تراكم سطحي (فراواني سطحي) و ارزش دهي سلسله مراتبي انجام گرفت و در مرحله آخر كشور به چهار پهنه با خطر بالا، متوسط، پايين و بسيار پايين تقسيم‌بندي شد.انتظام سلطانی، با بیان این‌که نقشه‌هاي مربوط به علوم‌زمين در مقياس‌هاي متفاوت توليد مي‌شود، تاکید کرد: بر اساس یک قانون كلي هر چه مقياس بزرگتر باشد نقشه دقيق‌تر و جزئي نگرتر خواهد بود و از سویی نقشه‌ها در مقياس كشوري معمولا براي ارائه یک ديد كلي براي مقامات كشوري و بهره‌برداری در تصميم‌گيري‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي كلان كاربرد دارند.
وی درباره کاربرد نقشه پهنه‌بندي زمين‌لغزش‌هاي كشور با بیان این‌که این نقشه‌ها از جنبه‌هاي متفاوت كاربردی هستند، یادآور شد: این نقشه‌ها قادرند از ديدگاه درون سازماني به مطالعات مربوط به زمين‌لغزش‌ها جهت داده كه در كدام بخش‌هاي كشور مطالعات تفضيلي‌تر لازم است و كلا درك سازمان‌يافته‌اي از مناطق پرخطر و كم خطرتر از نظر وقوع زمين لغزش در اختيار کارشناسان قرار می‌دهند.به گفته کارشناس مديريت مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، نقشه پهنه‌بندي زمين‌لغزش‌هاي كشور در برنامه‌ريزي‌ها و تصميم‌گيري‌هاي سازمان‌ها و وزارت‌خانه‌هاي مختلف مانند وزارت راه و شهرسازي، سازمان مديريت بحران كشور، جهاد كشاورزي، استانداري‌ها و فرمانداري‌ها نيز كاربرد مهم و موثري دارد.وی با بیان این‌که این نقشه براي انتخاب مناطق و تمركز مطالعات مربوط به زمين‌لغزش‌ها توسط دانشگاه‌ها و محققان مختلف علوم‌زمين جهت‌دهنده و كارساز است، تصریح کرد: اين نقشه پهنه‌بندي ديد كلي از مناطق با خطر بالای لغزش در كشور را به دست مي‌دهد و در برنامه‌ريزي براي مطالعات بزرگ مقياس‌تر و در پيش گرفتن تمهيدات لازم براي پيشگيري و تقليل خطر در اين پهنه‌هاي با خطر بالا از اهميت برخوردار است.
شایان ذکر است؛ تهيه اين نقشه با همكاری کارشناسان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور از جمله آقایان دكتر امیر شمشكي، مهندس مازیار تميزدوست و خانم‌ها مهندس هایده دانشمند و مهندس آیدا علي‌نيا در دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی و مهندسی و همچنین خانم دكتر آیدا محبي از مديريت ژئواينفورماتيك محقق شده است.
