قران کتاب اخلاق، احکام، اقتصاد و نوع روابط بین الملل ما است

میترا یزدچی

اشاره : موزه ملی قرآن کریم، در حال حاضر تنها موزه تخصصی در بین موزه های کشور است که سیر تحول تدریجی هنرهای قرآنی را در بازه زمانی حدود قرن چهارم هجری تا اواخر دوره قاجاریه به نمایش گذاشته و نیازهای پرسشگرانه طبقات مختلف مردم و هنرمندان را پاسخ می دهد.

آنچه بر زیبایی و جذابیت این بنا می افزاید، فضای داخلی و نمایشی آثار، در تمامی طبقات حالت یک شمسه را دارد که در کلیه قرون گذشته اسلامی توسط هنرمندان و تذهیب گران مسلمان به عنوان یک نقض شاخص در آثار به کار می گرفتند.

موزه ملی قرآن کریم در فضای سبزی به مساحت تقریبی 10 هزار متر مربع قرار گرفته و در زیر این فضای سبز در عمق 14 متری زمین ساختمانی الهام گرفته از معماری ایرانی _اسلامی داراي سه طبقه و 4 هزار متر مربع، در نهایت استحکام و زیبایی احداث گردیده که این مجموعه را نسبت به دیگر بناهای معاصر متمایز نموده است.

غير از سالن‌هاي نمايش آثار، سالني براي نمايشگاه‌ها دوره‌اي و موقت نيز در موزه پيش‌بيني شده است.تالار امانات و سالن سمعي ـ بصري از ديگر بخش‌هاي اين موزه است.

كتابخانه موزه حدود 500 متر مربع مساحت و گنجايش بیش از  40 هزار جلد كتاب دارد؛ ولي هم‌اكنون 3500 جلد كتاب در كتابخانه موجود است و در حال تجهیز است.

موزه ملی قران کریم حدود 16 سال است که بعنوان تنها موزه تخصصی با موضوع قرآن، فعالیت می کند و این موزه در ساختمانی واقع در محوطه جنوبی کاخ مرمر در چهار راه یا تقاطع خیابان ولیعصر (عج ) و خیابان امام خمینی در ضلع شمال غربی واقع شده است.

بر همین اساس نزد حجت الاسلام و المسلمین فخرالدین صابری، مدیر موزه ملی قران کریم، رفتیم و طی گفتگویی اختصاصی در رابطه با این موزه اطلاعات بیشتری کسب کردیم.

موزه قران کریم در چه فضایی ایجاد شده است؟

این ساختمان  14 متر زیر زمین قرار گرفته و شامل طبقات منفی یک، منفی دو و منفی سه   است. 4هزار متر مربع بنای این ساختمان و 10 هزار متر مربع کل محوطه است.

چند اثر در این موره نگه داری می شود؟

در این موزه حدود 708 اثر ارزشمند و موزه ای قرار دارد. از این میان 200 اثر نسخه خطی قرانی که مربوط به قرن چهارم تا اواخر دوره قاجاریه از جمله برگه هایی از قران کریم که به خط کوفی کتابت شده است و بعد از آن قران هایی مربوط به دوره های تیموری، صفویه، زندیه و … تا اواخر دوره قاجار وجود دارد.

در این مجموعه همچنین قرانی هایی که به خط نسخ ، نستعلیق ، ریجان و محقق کتابت شده اند نیز وجود دارد.

هنرمندان خوشنویس در قرون گذشته قران هایی را که کتابت کرده اند، بخشی از آن آثار در این مجموعه وجود دارد.

همچنین 56 نسخه ادعیه ، 15 نسخه خطی از دیوان های شعری از مولانا، حافظ، سعدی، نظامی گنجوی 6 قباله ازدواج خوشنویسی شده و مربوط به دوره های گذشته نیز در این موزه به نمایش گذاشته شده است.

آیا آثار غیر مکتوب هم دارید؟

بله ، از جمله دو تنپوش قرانی از پارچه کتان داریم  که یکی از این تنپوش ها مربوط به 480 سال قبل ، یعنی مربوط به دوره صفویه و مزین به سوره های کوچک قران، آیه الکرسی و جداولی از اعداد است.

این جداول حروف قرانی هستند که تبدیل به حروف ابجد شده اند. چون ظرفیت نگارش روی این تن پوش ها محدود بود برخی از سوره های قرانی را بصورت ابجد روی آن نگارش کرده اند.

این تنپوش ها چه کاربردی داشته اند؟

تنپوش های قرانی در زمان خودشان دارای کاربرد بوده اند که یکی در جنگ ها برای حفاظت از فرد بوده و دیگری در محاکم قضایی برای نجات از مجازات( مجرمان و متهمان با پوشیدن این تنپوش ها به محضر قاضی می رفتند و در پناه قران اظهار ندامت و پشیمانی می کردند) .

تنپوش دیگر که بصورت نیم تنه است نیز علاوه بر آیات و سور قرانی، نماد  12 ماه را نیز دارد.

تابلوی بین الحرمین که در طبقه اول این موزه قرار دارد چیست؟

این تابلو معرق چوبی و بزرگ از آثار دوره معاصر است. این تابلو از  95 هزار قطعه چوب از 110 نوع درخت مختلف تشکیل شده و ساخت آن دو سال زمان برده است. تمام رنگهای آن طبیعی و رنگ چوب درختان است.

 

قدیمی ترین و با ارزش ترین آثار به نمایش درآمده در این موزه کدام است؟

قدیمی ترین اثر در موزه قران کریم، قران مربوط به قران چهارم هجری شمسی و به کوفی است ولی از نظر ارزشگذاری قران مربوط به دوره تیموری که 700 سال قبل به خط نسخ نوشته شده است.

همچنین کتاب آقاجان پرتو، که اواخر دوره قاجار نوشته شده از نظر کتابت و خوشنویسی برای ما فوق العاده و حائز اهمیت است.

کلام آخر؟

موزه قران در واقع سیر تحول کتابت قران کریم را در ادوار گذشته نشان می دهد اما قران کریم برای تامین نیازمندیهای زندگی بشر است

خداوند در قران می فرماید: … وننزل من القرآن ما هو شفاء و رحمة للمؤمنین

… و ما آنچه را برای مؤمنان مایه درمان و رحمت است از قرآن نازل می‌کنیم .

این شفا نیز دو گونه است ، شفای بیماری های جسمی و بیماری های روحی.

قران می تواند در کنار مراجعه ما به طبیب در بهبود بیماری های جسمی ما موثر باشد اما مهم تر از آن شفای بیماری روحی و تعیین شیوه سبک زندگی ما است.

قران کتاب اخلاق، احکام، اقتصاد، نوع روابط بین الملل، شفای یافتن از بیماری های روحی مانند حسادت، کینه توزی، بخل و … است.

اگر ما به محتوی قران توجه کنیم یک نسخه شفابخش برای تمام بیماری های روحی ما که در مناسبات و معاشرت های اجتماعی تاثیر بسزایی دارد است.

اما متاسفانه قران را منحصر به ماه مبارک رمضان کرده ایم و مثلا در ماه محرم فقط به ذکر مصیب از امام حسین علیه السلام می پردازیم و به قران نمی پردازیم درحالی که ما باید از محضر امام علیه السلام توجه به قران، ظلم ستیزی و عدالتخواهی را فرا بگیریم و مشکلاتمان را حل کنیم. برهمین اساس توصیه می شود در ایام محرم و صفر بخشی از برنامه ها به تبیین معارف قرانی اختصاص پیدا کند تا قران وارد متن زندگی مردم ما شود.